Φαῖδρος
εἰς καιρόν, ὡς ἔοικεν, ἀνυπόδητος ὢν ἔτυχον· σὺ μὲν γὰρ δὴ ἀεί. ῥᾷστον οὖν ἡμῖν κατὰ τὸ ὑδάτιον βρέχουσι τοὺς πόδας ἰέναι, καὶ οὐκ ἀηδές, ἄλλως τε καὶ τήνδε τὴν ὥραν τοῦ ἔτους τε καὶ τῆς ἡμέρας.
Σωκράτης
πρόαγε δή, καὶ σκόπει ἅμα ὅπου καθιζησόμεθα.
Φαῖδρος
ὁρᾷς οὖν ἐκείνην τὴν ὑψηλοτάτην πλάτανον;
Σωκράτης
τί μήν;
[229b] Φαῖδρος
ἐκεῖ σκιά τ᾽ ἐστὶν καὶ πνεῦμα μέτριον, καὶ πόα καθίζεσθαι ἢ ἂν βουλώμεθα κατακλινῆναι.
Σωκράτης
προάγοις ἄν.
εἰς καιρόν, ὡς ἔοικεν, ἀνυπόδητος ὢν ἔτυχον· σὺ μὲν γὰρ δὴ ἀεί. ῥᾷστον οὖν ἡμῖν κατὰ τὸ ὑδάτιον βρέχουσι τοὺς πόδας ἰέναι, καὶ οὐκ ἀηδές, ἄλλως τε καὶ τήνδε τὴν ὥραν τοῦ ἔτους τε καὶ τῆς ἡμέρας.
Σωκράτης
πρόαγε δή, καὶ σκόπει ἅμα ὅπου καθιζησόμεθα.
Φαῖδρος
ὁρᾷς οὖν ἐκείνην τὴν ὑψηλοτάτην πλάτανον;
Σωκράτης
τί μήν;
[229b] Φαῖδρος
ἐκεῖ σκιά τ᾽ ἐστὶν καὶ πνεῦμα μέτριον, καὶ πόα καθίζεσθαι ἢ ἂν βουλώμεθα κατακλινῆναι.
Σωκράτης
προάγοις ἄν.
.....................
νὴ
τὴν Ἥραν, καλή γε ἡ καταγωγή. ἥ τε γὰρ πλάτανος αὕτη μάλ᾽ ἀμφιλαφής τε καὶ
ὑψηλή, τοῦ τε ἄγνου τὸ ὕψος καὶ τὸ σύσκιον πάγκαλον, καὶ ὡς ἀκμὴν ἔχει τῆς ἄνθης,
ὡς ἂν εὐωδέστατον παρέχοι τὸν τόπον· ἥ τε αὖ πηγὴ χαριεστάτη ὑπὸ τῆς πλατάνου
ῥεῖ μάλα ψυχροῦ ὕδατος, ὥστε γε τῷ ποδὶ τεκμήρασθαι. Νυμφῶν τέ τινων καὶ
Ἀχελῴου ἱερὸν ἀπὸ τῶν κορῶν τε καὶ ἀγαλμάτων ἔοικεν εἶναι.
[230c] εἰ δ᾽ αὖ βούλει, τὸ εὔπνουν τοῦ τόπου ὡς ἀγαπητὸν καὶ σφόδρα ἡδύ· θερινόν τε καὶ λιγυρὸν ὑπηχεῖ τῷ τῶν τεττίγων χορῷ. πάντων δὲ κομψότατον τὸ τῆς πόας, ὅτι ἐν ἠρέμα προσάντει ἱκανὴ πέφυκε κατακλινέντι τὴν κεφαλὴν παγκάλως ἔχειν. ὥστε ἄριστά σοι ἐξενάγηται, ὦ φίλε Φαῖδρε.
Φαῖδρος
σὺ δέ γε, ὦ θαυμάσιε, ἀτοπώτατός τις φαίνῃ. ἀτεχνῶς γάρ, ὃ λέγεις, ξεναγουμένῳ τινὶ καὶ οὐκ ἐπιχωρίῳ [230d] ἔοικας· οὕτως ἐκ τοῦ ἄστεος οὔτ᾽ εἰς τὴν ὑπερορίαν ἀποδημεῖς, οὔτ᾽ ἔξω τείχους ἔμοιγε δοκεῖς τὸ παράπαν ἐξιέναι.
Σωκράτης
συγγίγνωσκέ μοι, ὦ ἄριστε. φιλομαθὴς γάρ εἰμι· τὰ μὲν οὖν χωρία καὶ τὰ δένδρα οὐδέν μ᾽ ἐθέλει διδάσκειν, οἱ δ᾽ ἐν τῷ ἄστει ἄνθρωποι. σὺ μέντοι δοκεῖς μοι τῆς ἐμῆς ἐξόδου τὸ φάρμακον ηὑρηκέναι. ὥσπερ γὰρ οἱ τὰ πεινῶντα θρέμματα θαλλὸν ἤ τινα καρπὸν προσείοντες ἄγουσιν, σὺ ἐμοὶ λόγους οὕτω προτείνων ἐν βιβλίοις τήν τε [230e]Ἀττικὴν φαίνῃ περιάξειν ἅπασαν καὶ ὅποι ἂν ἄλλοσε βούλῃ.
[230c] εἰ δ᾽ αὖ βούλει, τὸ εὔπνουν τοῦ τόπου ὡς ἀγαπητὸν καὶ σφόδρα ἡδύ· θερινόν τε καὶ λιγυρὸν ὑπηχεῖ τῷ τῶν τεττίγων χορῷ. πάντων δὲ κομψότατον τὸ τῆς πόας, ὅτι ἐν ἠρέμα προσάντει ἱκανὴ πέφυκε κατακλινέντι τὴν κεφαλὴν παγκάλως ἔχειν. ὥστε ἄριστά σοι ἐξενάγηται, ὦ φίλε Φαῖδρε.
Φαῖδρος
σὺ δέ γε, ὦ θαυμάσιε, ἀτοπώτατός τις φαίνῃ. ἀτεχνῶς γάρ, ὃ λέγεις, ξεναγουμένῳ τινὶ καὶ οὐκ ἐπιχωρίῳ [230d] ἔοικας· οὕτως ἐκ τοῦ ἄστεος οὔτ᾽ εἰς τὴν ὑπερορίαν ἀποδημεῖς, οὔτ᾽ ἔξω τείχους ἔμοιγε δοκεῖς τὸ παράπαν ἐξιέναι.
Σωκράτης
συγγίγνωσκέ μοι, ὦ ἄριστε. φιλομαθὴς γάρ εἰμι· τὰ μὲν οὖν χωρία καὶ τὰ δένδρα οὐδέν μ᾽ ἐθέλει διδάσκειν, οἱ δ᾽ ἐν τῷ ἄστει ἄνθρωποι. σὺ μέντοι δοκεῖς μοι τῆς ἐμῆς ἐξόδου τὸ φάρμακον ηὑρηκέναι. ὥσπερ γὰρ οἱ τὰ πεινῶντα θρέμματα θαλλὸν ἤ τινα καρπὸν προσείοντες ἄγουσιν, σὺ ἐμοὶ λόγους οὕτω προτείνων ἐν βιβλίοις τήν τε [230e]Ἀττικὴν φαίνῃ περιάξειν ἅπασαν καὶ ὅποι ἂν ἄλλοσε βούλῃ.
ΦΑΙΔΡΟΣ: Έτυχε στη σωστή στιγμή,
όπως φαίνεται, να είμαι ανυπόδητος· γιατί εσύ βέβαια είσαι πάντοτε. Το καλύτερο
λοιπόν για μας και καθόλου ανούσιο είναι να περπατάμε βρέχοντας τα πόδια μας
στο ποταμάκι, ειδικά σ’ αυτήν εδώ την εποχή του έτους και την ώρα της ημέρας.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Οδήγησέ με λοιπόν κι επίσης βρες πού θα
καθήσουμε.
ΦΑΙΔΡΟΣ: Βλέπεις εκείνον τον
πανύψηλο πλάτανο;
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Και τι;
ΦΑΙΔΡΟΣ: Εκεί υπάρχει και σκιά
και ανάλαφρο αεράκι και χλόη για να καθήσουμε ή, αν θέλουμε, να πλαγιάσουμε.
................
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Μα την Ήρα, όμορφος τόπος! Γιατί και ο πλάτανος αυτός είναι και μεγάλος και
ψηλός, και της λυγαριάς τόσο το ύψος όσο κι ο ίσκιος είναι πανέμορφα, κι έτσι
που είναι στην ακμή της άνθησής της, μοσχοβολάει ο τόπος· και η πηγή πάλι με
περίσσια χάρη κάτω απ’ τον πλάτανο αναβρύζει παγωμένο νερό, που τα πόδια μας το
βεβαιώνουν. Κι από τις κόρες και τ’ αγάλματα κάποιων νυμφών και του Αχελώου
ιερό φαίνεται να ’ναι. Κι αν θέλεις
πάλι, το ευωδιαστό αεράκι του τόπου πόσο θελκτικό κι ευχάριστο είναι...· και
καλοκαιρινό και διαπεραστικό, συνοδεύει
τη χορωδία των τζιτζικιών. Μα απ’
όλα πιο χαριτωμένη η χλόη, έτσι που υψώνεται απαλά, το ξαπλωμένο μας
κεφάλι ν’ αγκαλιάσει. Πράγματι ξεναγήθηκα από σένα άριστα, φίλε μου Φαίδρε.
ΦΑΙΔΡΟΣ: Μα εσύ βέβαια, ω
αξιοθαύμαστε, μοιάζεις αλλόκοτος άνθρωπος. Γιατί αλήθεια, όπως λες, μοιάζεις με
κάποιον ξεναγούμενο κι όχι με ντόπιο· όμοια δε βγαίνεις απ’ τα σύνορα της χώρας σου, ούτε μου
φαίνεται βγήκες καθόλου έξω απ’ τα
τείχη της πόλης.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Συγχώρεσέ με, φίλε μου.
Βλέπεις, είμαι φιλομαθής· τα κτήματα
λοιπόν και τα δένδρα τίποτε δε με διδάσκουν, όσο οι άνθρωποι στην πόλη. Όμως
εσύ νομίζεις πως βρήκες το φάρμακο για να βγω· γιατί όπως ακριβώς τα πεινασμένα
ζώα τα οδηγούν όπου θέλουν κουνώντας
μπροστά τους ένα βλαστό ή κάναν καρπό, έτσι κι εσύ βάζοντας μπροστά
μου τους λόγους στα βιβλία, φαίνεται πως θα με γυρίσεις σε όλη την Αττική και
όπου αλλού θέλεις.
Μετάφραση Ι.Ν.Κυριαζή
Κι ένα σχόλιο:
Ο κόσμος των αισθήσεων δείχνει, σε μια πρώτη φάση, πως καταφέρνει έστω και προσωρινά να ανακόψει την φιλοσοφική εξόρμηση του Σωκράτη στο νοητό κόσμο των ιδεών και ν' αποσπά μια καίρια νίκη επί του φιλοσοφικού του εχθρού.
Στην πραγματικότητα όμως αυτό δεν είναι παρά μια τακτική υποχώρησης του Σωκράτη μπροστά στην επιθυμία του Φαίδρου, προκειμένου να ξεκινήσουν το διάλογό τους.
Η άποψη του Σωκράτη ότι ως φιλομαθής που είναι, προτιμά να μένει στα στενά όρια της πόλης του - γιατί η φιλοσοφία του είναι ανθρωποκεντρική - ενώ τα δέντρα και τα κτήματα τίποτε δεν του μαθαίνουν, μπορεί ν΄ αποτελέσει το τέλειο φιλοσοφικό άλλοθι όσων δεν κατάφεραν να κάνουν διακοπές...
