Βέβαια, είναι που ζήσαμε στο ίδιο νησί.
Που είχαμε την ίδια αίσθηση του φυσικού κόσμου, τη χαρακτηριστική,που εξακολουθεί αναλλοίωτη από τα χρόνια εκείνα ίσαμε σήμερα να παρακολουθεί τα τέκνα της Αιολίδας.Αλλά πάνω απ’ όλα είναι που δουλέψαμε-στα μέτρα του ο καθένας- με τις ίδιες έννοιες,για να μην πω περίπου με τις ίδιες λέξεις: με τον ουρανό και τη θάλασσα,τον ήλιο και τη σελήνη, τα φυτά και τα κορίτσια,τον έρωτα.Μια συζυγία, μισή στον ουρανό και μισή στη γη, μισή στην αμφιβολία και μισή στην αθανασία,ευδιάκριτη εάν όχι τίποτε άλλο.Ας μου συγχωρεθεί, λοιπόν, να μιλήσω για τη Σαπφώ σαν για μια σύγχρονή μου.Στην ποίηση,όπως και στα όνειρα δεν γερνάει κανένας.
...Στροφές ακρωτηριασμένες, μισοί στίχοι, σπασμένες λέξεις, ένα τίποτε-κι απ’ αυτό το τίποτε,ένα θαύμα: μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα, με τα ιδιαίτερά της χαρακτηριστικά, τον ατομικό της μύθο και ολόκληρο τον φυσικό και τον ανθρώπινο διάκοσμο του πολιτιστικού χώρου όπου αναπτύχθηκε.
...Τέτοιο πλάσμα ευαίσθητο και θαρρετό συνάμα δεν μας παρουσιάζει συχνά η ζωή. Ένα «μαυροτσούκαλο», όπως θα λέγαμε σήμερα. που, ωστόσο, έδειξε ότι είναι σε θέση να υποτάξει ένα τριαντάφυλλο, να ερμηνεύσει ένα κύμα ή ένα αηδόνι και να πει «σ’ αγαπώ» για να συγκινηθεί η υφήλιος.»
(αποσπάσματα από την εισαγωγή του βιβλίου του Οδυσσέα Ελύτη «Σαπφώ»)
*
αρχινώ το τραγούδι μου μ’ αιθέρια λόγια
μα γι’αυτό κι απαλά στ’ άκουσμα
την Ομορφιά διακόνησα-τι ποιο μεγάλο θα μπορούσα
που μ’ αξίωσαν (οι Μούσες) τη δική τους
δύναμη δίνοντας να λέω: αλήθεια
σε μελλούμενους καιρούς κάποιος
θα βρίσκεται να με θυμάτ’ εμένα.
*
της Αφροδίτης η θεραπαινίδα η χρυσοφώτεινη
ανέβαινε ψηλά η πανσέληνος
και στου βουνού το χώρο συναγμένες
καθώς σ’ άλλους καιρούς της Κρήτης οι κοπέλες
έσερναν το χορό τριγύρω στον ωραίο βωμό
και με ρυθμό τα λυγερά τα πόδια τους
χτυπώντας πατούσανε στα τρυφερά των χόρτων
ανθουλάκια.
*
γρήγορα η ώρα πέρασε,μεσάνυχτα κοντεύουν,
πάει το φεγγάρι πάει κι η Πούλια βα-
σιλέψανε-και μόνο εγώ κείτομαι δω μονάχη
κι έρημη ο Έρωτας που βάσανα μοιράζει
ο Έρωτας που παραμύθια πλάθει
μου άρπαξε την ψυχή μου και την τρά-
νταξε ίδια καθώς αγέρας από τα βουνά χυ-
μάει μέσα στους δρυς φυσομανώντας.
*
κι ανάμεσα σε μαλακά σκεπάσματα χνου-
δάτα με προσοχή την πλάγιασε, α, να ‘ταν
πάντα το κεφάλι ν’ ακουμπάς σε τέτοιας
φιλενάδας τρυφερής τα στήθη, να
κράταγε για μένα δυο φορές η νύχτα ετού-
τη να ‘ταν χρυσή Αφροδίτη μου τέτοια
μια μοίρα να μου λάχει εμένα!
*
μια παιδούλα τρυφερή λεπτή που μάζευε
αγκαλιές λουλούδια που η φωνή της κι
απ’ της λύρας είναι ακόμη πιο γλυκιά
πιο λευκή κι απ’ το γάλα πιο γλυκόπιοτη α-
πό το νερό πιο μελωδική απ’ τη λύρα πιο
γαύρη απ’ της φοράδας πιο βελούδινη απ’
το ρόδο πιο τρυφερή απ’ το ρούχο το απαλό
πιο πολύτιμη από το χρυσάφι.
(απόδοση Οδυσσέα Ελύτη)
Οι παραπάνω φωτογραφίες είναι από collage του Ο. Ελύτη και βρίσκονται στο βιβλίο του «Σαπφώ»
Ο θάνατος της ποιήτριας έχει συνδεθεί με διάφορους μύθους· σύμφωνα με τον πιο διαδεδομένο, η Σαπφώ, απογοητευμένη από τόν άτυχο έρωτά της για έναν ωραίο νέο, τον Φάωνα, αυτοκτόνησε πέφτοντας στή θάλασσα από το ακρωτήριο Λευκάτας, στή Λευκάδα.
Από αυτόν το μύθο επηρεασμένος ο ποιητής Δημήτρης Σολδάτος έγραψε το κάτωθι:
ΛΕΥΚΑΔΙΑ ΣΑΠΦΩ
Στου Λευκάτα το βράχο, στην άκρη,
που τα κύματα τρέχουν σαν άτια,
άσε, ξένε, να στάξει το δάκρυ
που ζεστό θ’ αναβλύσει απ’ τα μάτια.
Εδώ, μες στου πελάγου τ’ αλάτια,
η Σαπφώ, με τη λύρα στο χέρι,
είχε πέσει ζητώντας στα πλάτια
του θανάτου, ζωή! Μα ποιος ξέρει
ο θρύλος αλήθεια αν λέει
κι αν η αλήθεια στ’ αλήθεια μετράει;
Άκου, ξένε! Ο αέρας που κλαίει,
για τον έρωτα ακόμα μιλάει
που ‘ναι αιώνιος, όπως κι εκείνη
που ‘χε πέσει από δω, απ’ το Λευκάτα,
κι αν δεν έπεσε, δες τη γαλήνη
όπως πέφτει η νύχτα και κράτα
μες στη μνήμη σου στίχους κομμάτια
της Σαπφούς, απ’ του χρόνου τα μάκρη,
κι ασ’ το δάκρυ να στάξει απ’ τα μάτια
στου Λευκάτα το βράχο, στην άκρη!
Κι εδώ το ποίημα του Δ. Σολδάτου μελοποιημένο από την Phil Holland :
Στο μπλογκ ακούγονται μελοποιημένα ποιήματα της Ποιήτριας.
